संग्रहित छायाचित्र
पुणे: विमाननगर येथील एनप्लांट्स नर्सरी लँडस्केप सर्व्हिसेसमध्ये ब्लू मॉरमन या दुर्मीळ फुलपाखराचा अनोखा आणि आश्चर्यकारक अनुभव घेतला गेला आहे. हे फुलपाखरू प्रामुख्याने दक्षिण भारत आणि श्रीलंका येथे, तसेच जंगली भागात मोठ्या प्रमाणात पावसात आढळते. महाराष्ट्राचे राज्य फुलपाखरू म्हणून ओळखले जाणारे ब्लू मॉरमन भारतातील दुसऱ्या क्रमांकाचे सर्वात मोठे फुलपाखरू असून त्याचे पंख १२० ते १५० मिमी लांबीचे असतात. हे फुलपाखरू एनप्लांट्स नर्सरीमध्ये विशेषतः झिझिफस (बोर) या झाडांवर आढळले आहे, जे ब्लू मॉरमनच्या अळ्यांसाठी एक महत्त्वाचे वनस्पतिपूरक आहे.
प्रियंका आणि नीलेश, जे दोघेही जैवविविधतेत मास्टर्स आहेत, यांनी स्थापन केलेली नर्सरी वर्षभर विविध फुलपाखरांना आश्रय देते. नीलेश म्हणाले, आमच्या नर्सरीमध्ये बेल, कढीपत्ता आणि लिंबूच्या झाडांवर फुलपाखरांची अंडी आढळतात. आम्ही कीटकनाशकांचा वापर टाळतो जेणेकरून अळ्या सुरक्षितपणे वाढून सुंदर फुलपाखरांमध्ये परिवर्तित होऊ शकतात. आम्ही फुलांचे मकरंद गोळा करणारी अनेक फुलपाखरे तसेच मधमाश्या आमच्या नर्सरीमध्ये पाहतो, ज्यामुळे नागरी जैवविविधता वाढते. प्रियंका यांनी त्यांच्या सेंद्रिय दृष्टिकोनाचे महत्त्व सांगितले की, आम्ही नागरी भागात चांगले पर्यावरण संवर्धन करण्यावर विश्वास ठेवतो. आमची नर्सरी सेंद्रिय तत्त्वांवर आधारित आहे, ज्यामध्ये आम्ही हानिकारक कीटकनाशकांचा किंवा पॉलिहाउस कव्हरचा वापर टाळतो. यामुळे केवळ वनस्पतीच नव्हे तर त्यांच्यावर अवलंबून असलेल्या सर्व जिवांसाठी एक आरोग्यपूर्ण वातावरण तयार होते,” असे त्यांनी स्पष्ट केले. त्याशिवाय, प्रियंका आणि नीलेश त्यांच्या ग्राहकांना फुलपाखरांच्या संवर्धनाविषयी मार्गदर्शन करतात.
नीलेश म्हणाले की, आम्ही नेहमी आमच्या ग्राहकांना त्यांच्या घरच्या बागांमध्ये फुलपाखरांच्या अळ्यांना मारू नका, असे सांगतो. त्या हानिकारक नाहीत, आणि त्या आपल्या पर्यावरणाचा एक महत्त्वाचा भाग आहेत. आपल्या बागेत फुलपाखरे, पक्षी आणि कीटक असल्यास ती एक आनंदी आणि निरोगी बाग असल्याचे लक्षण आहे. नर्सरीने ब्लू मॉरमनच्या अनेक फोटो आणि व्हीडीओ कैद केले आहेत, ज्यामुळे निसर्गप्रेमी आणि संरक्षणकर्त्यांमध्ये उत्साह पसरला आहे.
हे निरीक्षण दर्शवते की, शहराच्या गजबजाटातही अशा हिरव्या जागांमध्ये फुलपाखरांना फुलण्यास मदत होते, ज्यामुळे नागरी जैवविविधतेचे संवर्धन होण्यास मदत होते. एनप्लांट्स नर्सरी आपल्या शाश्वत पद्धतीचे उदाहरण निर्माण करत आहे, जिथे फुलपाखरांना त्यांच्या जीवनचक्राचे पूर्ण होण्यासाठी हानिकारक रसायनांपासून मुक्त वातावरण मिळते. प्रियंका आणि नीलेश यांच्या या प्रयत्नांमुळे पुण्यातील नागरी जैवविविधतेच्या संवर्धनासाठी इतरांनाही प्रेरणा मिळेल अशी त्यांना आशा आहे.
