NASA's Parker Solar Probe : ‘पार्कर’ जाणार सुर्याच्या सर्वांत जवळ

नासाचे यान पार्कर सोलर प्रोब, सूर्यापासून फक्त ६१ लाख किमी अंतर, ६.९ लाख किमी प्रतितास वेग

वॉशिंग्टन : ख्रिसमसच्या  संध्याकाळी, नासाचे अंतराळयान पार्कर सोलर प्रोब सूर्याच्या सर्वात जवळून जाईल. भारतीय वेळेनुसार संध्याकाळी ५:१० वाजता पार्कर सूर्यापासून केवळ ६१ लाख किमी अंतरावर असेल. सूर्याच्या इतक्या जवळ जाणारी ही पहिली मानवनिर्मित वस्तू असेल.

एनवायटीच्या अहवालानुसार, सूर्याकडे जाणाऱ्या पूर्वीच्या कोणत्याही मोहिमेच्या तुलनेत ते ७ पट जवळ आहे. सूर्याच्या बाह्य वातावरणातून जात असताना, पार्करचा वेग ६.९ लाख किमी/तास पेक्षा जास्त असेल. मानवाने बनवलेल्या कोणत्याही वस्तूचा हा सर्वाधिक वेग असेल आणि त्याचा जुना विक्रम मोडेल.

नासाच्या सायन्स मिशनच्या निक्की फॉक्सनुसार, आतापर्यंत कोणत्याही ताऱ्याच्या वातावरणातून काहीही गेलेले नाही. ताऱ्याच्या वातावरणातून एखादी वस्तू जाण्याची ही पहिलीच वेळ असेल. पार्कर पुढील १५ दिवस सूर्याच्या वातावरणात राहील.

पार्कर सोलर प्रोब आतापर्यंत २१ वेळा सूर्याच्या फ्लायबायसद्वारे सूर्याच्या सर्वात जवळ पोहोचले आहे. या प्रदेशाला पेरिहेलियन म्हणतात. पार्करचे तापमान सूर्याजवळून गेल्यावर १ हजार अंश सेल्सिअसपेक्षा जास्त होईल.

या वेळी ते सूर्याच्या वातावरणात सरकत जाईल. सूर्य सध्या सर्वात सक्रिय स्थितीत आहे. याला सौर कमाल म्हणतात. पार्कर २७ डिसेंबर रोजी पृथ्वीवरील त्याच्या प्रवासाची माहिती पाठवणार आहे. तोपर्यंत तो संपर्कापासून दूर राहणार आहे.

पुढच्या वर्षी म्हणजे २०२५ मध्येही ते दोनदा सूर्याजवळून जाईल. हे मिशन पुढील वर्षी संपणार आहे. मात्र, त्यात पुढील अनेक वर्षे चालण्यासाठी अजूनही इंधन शिल्लक आहे. पण ते पुन्हा सूर्याच्या इतक्या जवळ जाणार नाही.

पार्कर सोलर प्रोब नासाने १२ ऑगस्ट २०१८ रोजी प्रक्षेपित केले. कोरोना, सूर्याच्या बाह्य वातावरणाचा बारकाईने अभ्यास करण्याच्या उद्देशाने हे लाँच करण्यात आले. या माध्यमातून सौर वाऱ्याची यंत्रणा समजून घेण्याचा प्रयत्न केला जात आहे.

सौर शास्त्रज्ञ यूजीन पार्कर यांच्या नावावरून याचे नाव देण्यात आले आहे. पार्कर यांनी सर्वप्रथम सौर वाऱ्यांची माहिती दिली. २०२२ मध्ये यूजीन पार्कर यांचे निधन झाले. पहिल्यांदाच एखाद्या शास्त्रज्ञाच्या नावावर अंतराळयानाचे नाव ठेवण्यात आले आहे.

पार्कर सोलर प्रोबने २०२१ मध्ये पहिल्यांदा सूर्याजवळ उड्डाण केले. इतिहासात पहिल्यांदाच एखादे यान सूर्याच्या इतक्या जवळून गेले होते. हे एकूण २४ वेळा सूर्याजवळून जाण्यासाठी डिझाइन केले होते. आज पार्कर २२व्यांदा सूर्याजवळून जाणार आहे.

सूर्याच्या उष्णतेपासून संरक्षण करण्यासाठी, ते ४.५ इंच जाड कार्बन-संमिश्र उष्णता शील्डसह सुसज्ज आहे.