प्रातिनिधिक छायाचित्र...
Travel Tips | राजस्थान राज्य हे त्याच्या शाही वारशासाठी, भव्य किल्ल्यांसाठी आणि वाळवंटाच्या दृश्यांसाठी जगभर प्रसिद्ध आहे. पण तुम्हाला माहिती आहे का की येथील तलाव स्वर्गापेक्षा कमी नाहीत? दरवर्षी लाखो देशी तसेच परदेशी पर्यटक केवळ किल्ले आणि राजवाडे पाहण्यासाठीच नव्हे तर येथील तलावांच्या सौंदर्याचा आनंद घेण्यासाठी देखील येथे येतात. येथील किल्ल्यांसोबतच सुंदर तलावही लोकांना आकर्षित करतात. राजस्थानमधील उदयपूर जिल्ह्याला तलावांचे शहर म्हटले जाते. अशा परिस्थितीत, जर तुम्ही तुमच्या कुटुंबासह कुठेतरी प्रवास करण्याचा विचार करत असाल तर तुम्ही राजस्थानला भेट देण्याचा विचार करू शकता. जर तुम्ही राजस्थानला भेट देण्याचा विचार करत असाल तर तुम्ही पुढील 5 तलावांना नक्की भेट द्या.
1. पिछोला तलाव | पिछोला तलाव राजस्थानातील उदयपूर जिल्ह्यात आहे. हा तलाव उदयपूरच्या सौंदर्याचा आणि ऐतिहासिक वारसाचा महत्त्वाचा भाग आहे. उदयपूर शहराच्या मध्यभागी असलेला हा तलाव अरावली पर्वतरांगांनी वेढलेला आहे, ज्यामुळे त्याचे नैसर्गिक सौंदर्य आणखी खुलते.त्याच्या सभोवतालचे टेकड्या, राजवाडे आणि घाट खूपच आकर्षक दिसतात.
पर्यटकांसाठी तलावात बोटिंगची सुविधा आहे. सूर्यास्ताच्या वेळी बोट सफर विशेष लोकप्रिय आहे. इथे बोटीतून प्रवास करण्याची मजा वेगळीच असते. हे अंदाजे ६.९६ चौरस किलोमीटरमध्ये पसरलेले आहे. तलाव परिसरात विविध प्रजातींचे म्हणजे किंगफिशर, इग्रेट्स, टर्न्स, कूट आणि बगळे यांसारखे पक्षी आढळतात, ज्यामुळे पक्षी निरीक्षकांसाठी हा एक उत्तम ठिकाण आहे. पिछोला तलावाच्या मध्यभागी चार बेटे आहेत, जी पर्यटकांसाठी विशेष आकर्षण ठरतात.. जग मंदिर हे तलावाच्या मध्यभागी बांधलेले आहे, ज्यामुळे ते खूप सुंदर बनते. 2019 पासून उदयपूरमध्ये मुंबई आणि गोवाच्या धर्तीवर क्रूझ सेवा सुरू झाली आहे, ज्यामुळे पर्यटकांना तलावाचा आनंद घेता येतो. तलावाच्या काठावर सिटी पॅलेस, बागोर की हवेली आणि इतर ऐतिहासिक इमारती आहेत, ज्या पर्यटकांसाठी आकर्षण ठरतात.
2. फतेहसागर तलाव | उदयपूरच्या "लेक सिटी" या नावाला सार्थ ठरवणारा फतेहसागर हा तलाव पर्यटकांचे प्रमुख आकर्षण आहे. हा तलाव उदयपूरमध्ये देखील आहे. अरवली टेकड्यांनी वेढलेले हे सरोवर त्याच्या शांत वातावरणासाठी खूप प्रसिद्ध मानले जाते. येथे भेट देण्यासाठी दूरदूरहून पर्यटक येतात.
फतेहसागर तलाव हे बोटिंगसाठी खूप प्रसिद्ध ठिकाण आहे. सुमारे 4 चौरस किलोमीटर (400 हेक्टर) क्षेत्रावर हा तलाव पसरलेला आहे. हा तलाव प्रामुख्याने पाणीपुरवठा आणि शेतीसाठी बांधला गेला, परंतु आता तो पर्यटनस्थळ म्हणून प्रसिद्ध आहे. तलावाच्या काठावरील रस्त्यावर ड्राइव्ह करणे किंवा सायकलिंग करणे पर्यटकांमध्ये लोकप्रिय आहे. हा रस्ता स्थानिकांमध्ये "फतेहसागर ड्राइव्ह" म्हणून ओळखला जातो. फतेहसागर तलाव हा उदयपूरच्या इतर तलावांपेक्षा शांत आणि कमी गर्दीचा मानला जातो, ज्यामुळे पर्यटकांना येथे शांततेचा अनुभव मिळतो. येथील सूर्यास्ताचे दृश्य आणि तलावाच्या काठावर फिरण्याचा अनुभव उदयपूर भेटीला अविस्मरणीय बनवतो. येथील शांत वातावरण, बोटिंग आणि निसर्गरम्य दृश्ये पर्यटकांना पुन्हा पुन्हा येण्यासाठी आकर्षित करतात.
3. नक्की तलाव | नक्की तलाव हा राजस्थानमधील माउंट आबू या हिल स्टेशनवरील एकमेव नैसर्गिक तलाव आहे. हे माउंट आबूच्या सौंदर्याचे आणि पर्यटनाचे प्रमुख केंद्र आहे. तलावाचे क्षेत्रफळ सुमारे 1 किलोमीटर लांबीचे आणि अर्धा किलोमीटर रुंदीचे आहे.
पर्यटकांसाठी तलावात बोटिंगची सुविधा आहे. पॅडल बोट्स आणि रोइंग बोट्स उपलब्ध असतात, ज्यामुळे तलावाचा आनंद घेता येतो.अरावली पर्वतरांगांमध्ये वसलेला हा तलाव आपल्या निसर्गरम्य दृश्यांसाठी आणि पौराणिक महत्त्वासाठी प्रसिद्ध आहे. असे मानले जाते की नक्की तलावाची निर्मिती देवतांनी त्यांच्या नखांनी (नख) खणून केली होती, म्हणून याला "नक्की" तलाव असे नाव पडले. येथील परिसरात अनेक प्राचीन मंदिरे आणि ऐतिहासिक स्थळे आहेत. माउंट आबू हे राजस्थानमधील एकमेव हिल स्टेशन असल्याने येथील हवामान वर्षभर थंड आणि आल्हाददायक असते. तलावाच्या काठावर रघुनाथ मंदिर आहे, जे 14व्या शतकात बांधले गेले आणि भगवान विष्णूंना समर्पित आहे. येथील बोटिंग, सूर्यास्ताचे दृश्य आणि जवळील ऐतिहासिक स्थळे यामुळे हा तलाव कुटुंब, जोडपे आणि एकट्या प्रवाशांसाठी आदर्श आहे.
4 . राजसमंद तलाव | राजस्थानातील राजसमंद शहरात असल्याने या तलावाचे नाव राजसमंद तलाव असे पडले. येथील सूर्यास्ताचे सुंदर दृश्य पर्यटकांना आकर्षित करते. हा तलाव आपल्या भव्य वास्तुकला, सांस्कृतिक महत्त्व आणि निसर्गरम्य सौंदर्यासाठी प्रसिद्ध आहे. उदयपूर आणि जोधपूर दरम्यान असलेला हा तलाव पर्यटक आणि स्थानिकांसाठी एक महत्त्वाचे आकर्षण आहे.
राजसमंद तलावाची निर्मिती 1662 मध्ये मेवाडचे राणा राजसिंह यांनी केली. तलावाचे नाव राणा राजसिंह यांच्यावरून "राजसमंद" ठेवण्यात आले. "समंद" हा शब्द संस्कृतमधील "सागर" (समुद्र) वरून आला आहे, ज्याचा अर्थ मोठा जलाशय असा होतो. तलावाच्या काठावर नऊ भव्य घाट बांधले गेले आहेत, जे "नव घाट" म्हणून ओळखले जातात. हे घाट संगमरवर आणि दगडांनी बनवले असून, त्यांच्यावर कोरीव काम आहे. तलावाच्या काठावर असलेली मंदिरे, विशेषतः कांकरोली मंदिर (द्वारकाधीश मंदिर), भक्तांसाठी महत्त्वाची आहेत. हे मंदिर वैष्णव संप्रदायाचे प्रमुख केंद्र आहे. राजसमंद तलाव मेवाडच्या समृद्ध इतिहास आणि वास्तुकलेचे प्रतीक आहे. येथील नव घाट आणि शिलालेख इतिहासप्रेमींसाठी विशेष आकर्षण आहेत. तलावाचे शांत वातावरण, बोटिंग आणि आसपासची मंदिरे पर्यटकांना निसर्ग आणि अध्यात्म यांचा संगम अनुभवण्याची संधी देतात.
5. सांभर तलाव | सांभर तलाव हा भारतातील सर्वात मोठा खाऱ्या पाण्याचा अंतर्देशीय तलाव आहे आणि राजस्थानच्या जयपूर आणि नागौर जिल्ह्यांमध्ये वसलेला आहे. हा तलाव आपल्या पर्यावरणीय, ऐतिहासिक आणि आर्थिक महत्त्वासाठी प्रसिद्ध आहे, विशेषतः मीठ उत्पादनासाठी. सांभर तलाव जयपूरपासून 80 किमी नैऋत्येला आणि अजमेरपासून 64 किमी ईशान्येला, राष्ट्रीय महामार्ग 8 वर आहे.
हा तलाव जयपूर, नागौर आणि अजमेर जिल्ह्यांच्या सीमेवर पसरलेला आहे. जवळच सांभर लेक टाऊन नावाचे गाव आहे. तलावाचे क्षेत्रफळ हंगामानुसार बदलते, 190 ते 230 चौरस किलोमीटर. पावसाळ्यात पूर्ण भरलेला असताना क्षेत्रफळ 230 चौरस किमीपर्यंत पोहोचते. सांभर तलावाला पौराणिक कथांमध्ये महत्त्व आहे. असे मानले जाते की हा तलाव शकंभरी देवीच्या नावावरून आहे. येथील शाकंभरी देवी मंदिर प्रसिद्ध आहे. 1930 मध्ये महात्मा गांधींच्या मीठाच्या सत्याग्रहादरम्यान सांभर तलावातून मीठ गोळा करण्यात आले होते. सांभर तलाव हा एक महत्त्वाचा पक्षी अभयारण्य आहे, विशेषतः स्थलांतरित पक्ष्यांसाठी. येथे लघु राजहंस (Lesser Flamingos), पाणकावळे, बगळे आणि इतर अनेक पक्षी हिवाळ्यात येतात. तलावाचे खारट पाणी आणि आसपासचा वाळवंटी परिसर एक अनोखे दृश्य निर्माण करतात. सूर्यास्त आणि सूर्योदयाच्या वेळी येथील नजारा मनमोहक असतो.
